'Rookbom kan, inzetten van Dwaze Moeders ook'
de Volkskrant, Binnenland, 28 mei 2001

Van onze verslaggever

Voor de hedendaagse anti-orangist is de echo van het verleden onweerstaanbaar. De rookbom tijdens het huwelijk van Beatrix en Claus in 1966 en de kroningsrellen in 1980; toen 'scoorde' de beweging tegen 'koningshuis, staat en kapitaal'. Wordt het 3-0 op 2 februari 2002, als kroonprins Willem-Alxander in het huwelijk treedt met Máxima Zorreguieta?

Zaterdag verzamelden tegenstanders van het koningshuis zich in Amsterdam voor overleg over actie op de dag van het prinselijk huwelijk. Zij verzetten zich tegen de 'oncontroleerbare politieke macht' van het koningshuis, bijvoorbeeld op de kabinetsformatie. Zij hekelen de banden van de Oranjes met 'dictators en andere foute personen', de hoge kosten van de monarchie, de hofjacht op wilde zwijnen en alle andere aspecten van de hele 'patserige poppenkast'.

Kan de gevestigde orde zich opmaken voor massale demonstraties op de huwelijksdag? Niet voor wie afgaat op de enkele tientallen geïnteresseerden tijdens de 'actiefestatie' van zaterdag. En ook niet volgens spreker W. van der Schans van het onderzoeksbureau Jansen en Janssen, dat de actiewereld voorziet van informatie over politie, justitie en inlichtingendiensten. De 'Republikeinse Gemeenschap' in Nederland is moeilijk te mobiliseren, stelt hij. Die is daarvoor te versnipperd.

Bovendien ontbreekt het aan een 'brede maatschappelijke beweging', zoals de kraakbeweging in 1980, die de kar kan trekken. Zoek daarom naar een thema dat breder is dan alleen het koningshuis, raadt Van der Schans de aanwezigen aan, zoals verzet tegen het kille neo-liberalisme, de voortgaande inperking van de demonstratievrijheid in Nederland of de geschonden mensenrechten in Argentinië.

De 'anti's' twisten over de beste acties. Teruggrijpen op de ouderwetse rookbom of de Dwaze Moeders uit Argentinië mobiliseren? Het laatste roept bij sommigen weerstand op: mag je verdriet om in Argentinië verdwenen kinderen gebruiken om het Nederlandse koningshuis een hak te zetten? Misschien dan toch maar op de huwelijksdag een paleis buiten Amsterdam bezetten.

R. Danen, gemeenteraadslid van Amsterdam Anders/De Groenen wil het juridisch aanpakken. Hij wil proberen een referendum uit te lokken over de maatregelen die nodig zouden zijn om een ongestoorde huwelijksvoltrekking mogelijk te maken. 'Mag je voor een huwelijk zomaar de halve stad afzetten en mensen hun burgerrechten, zoals het recht op demonstratie, afnemen?'

Advocaat M. Veldman, die regelmatig activisten verdedigt, verwacht dat 'iedereen met een leren jas aan', op 2 februari 2002 preventief zal worden opgepakt. 'We hebben weinig te verwachten. Er zal geen enkele ordeverstoring worden geduld.'

Internationaal activist 'Jaap' ziet het niet zo somber in. Hij ziet het koningshuis als 'het symbool van de elite die sociale ongelijkheden in stand houdt en die gebaat is bij milieuvervuiling'. Massaal demonsteren op de huwelijksdag is zinloos, denkt hij. Daarvoor zal de politie-inzet te groot zijn, net als bij de klimaatconferentie in Canada. Hij denkt meer aan kleine acties, zoals stevig vastketenen van demonstranten aan elkaar om de huwelijksstoet te vertragen.

Jaap: 'Infiltreren door inlichtingendiensten in kleine groepen blijkt heel lastig te zijn. En een kleine groep kan een stoet flink vertragen.'

Copyright: de Volkskrant